Bu makalemde, Türkiye’de faaliyet gösteren tüm ERP çözümlerinin çok detaylı incelemesini yapacağım.
Bu iş çözümlerinin altyapılarına, fiyatlarına, geliştirme ve destek maliyetlerine, ayrıcasektörel uzmanlıklarına kadar geniş bir yelpazede kapsamlı bir inceleme olacağına inanıyorum.
Bu makaleye başlarken, öncelikle kendimden ve uzmanlığımdan kısaca bahsetmek istiyorum. Zira bütün bu ERP uygulamaları hakkında nasıl bu kadar detaylı bilgi sahibi olduğumu da kendimden bahsederken kısaca izah etmek edeceğim.
Ben yaklaşık 25 yıldır bilişim sektöründe çok çeşitli alanlarda uzmanlık kazanmış bir emekçiyim. Yaklaşık 10 yıldır, Vekosis Veri Kontrol Sistemleri ismiyle faaliyet gösteren bir firmanın kurucusu ve yöneticisiyim. 25 yıldır, sayısız firmada, sayısız ERP projesi yaptım. Vekosis olarak hala birçok firmaya ERP seçimi konusunda danışmanlık, seçim sonrasında uygulamanın barınacağı sunucuların sağlanması, güvenliği ve teknik destek&idamesi üzerine çalışıyoruz.
Uzun yıllar boyunca birçok ERP projesi yapınca, ülkemizde faaliyet gösteren tüm ERP çözümlerini inceleme, uygulama veya proje yapma şansına sahip oldum.
Sıfırdan bir ERP projesine başlayacaksanız, ya da mevcut çözümünüzü değiştirmeyi düşünüyorsanız, ya da büyüyen iş yükünüze cevap verebilecek bir alternatif bakıyorsanız ilk aklınıza gelen soru budur; En iyi ERP hangisi?
Bu soruya, ülkemizdeki ERP çözümlerini bir bilişimcinin veya bu amaçla görevlendirilmiş bir ERP Proje Yöneticisinin anlayabileceği sadelikte cevap bulmaya çalışacağız.
Ben genel olarak ERP çözümlerini 3 grupta ele alıyorum.
1- Muhasebe&Stok Çözümleri
2- ERP Çözümleri
3- Sektörel Çözümler
4- Açık Kaynak ERP Çözümleri
Şimdi bunları biraz açalım;
1- Muhasebe & Stok Çözümleri :
Bu kategorideki çözümler kendilerini bir ERP olarak pazarlıyor olsa da temel olarak bir muhasebe&stok yazılımlarıdır ve karmaşık sorunlara cevap veremezler. Lisans ve destek maliyetleri gerçek bir ERP çözümüne göre çok daha ekonomiktir ve çok karmaşık iş süreçleri olmayan, muhasebe ve stok bazlı çalışan ve maliyetin önemli olduğu firmalarda tercih edilebilirler.
————————————————————————————————–
Logo Yazılım :
Logo, artık herkes tarafından bilinen, sektörde 40 yıldır faaliyet gösteren bir firmadır. Zaman içinde her ölçekteki firma için farklı çözümler çıkarmış ve Netsis gibi doğrudan rekabet ettiği çözümleri de bünyesine katmıştır.
Konumuz ERP olduğu için 2 farklı çözümünü bu makeleye konu edeceğim.
Logo Tiger Wings Enterprise ve Logo Tiger Enterprise
Temelde ikisini ayıran şey, Wings web tabanlı, Tiger Enterprise ise masaüstü çalışan sürümdür.
.NET ve HTML5 tabanlı çalışan bu yazılım MS SQL veritabanı kullanır. Wings sürümü IIS üzerinde koşmaktadır.
Her şirket için veritabanında ayrı bir tablo açarak tutar, bundan dolayıdır ki, veritabanındaki tablo sayısı ve ilişkili tablo sayısı hayli fazladır. İş zekası çözümü olarak MS SQL ile bağlantı kurabilen tüm iş zekası çözümleri kullanılabilir fakat karmaşık tablo yapısından dolayı rapor oluşturmak, sorgu yazmak hayli sıkıntılıdır.
Yaygın iş ortağı, rekabetçi fiyatları ve her ölçekteki firmaya göre çözüm sağlayabildiği için avantaj sağlar.
E-Devlet çözümleri ( E-Fatura, E-Defter, E-Arşiv, E-İrsaliye, E-İhracat vb… ) için özel entegratör kullanır .
Özel entegratörün ne olduğunu makalenin en altında, tanımlar kısmında izah edeceğim.
Mobil uygulama desteği olan Logo, wings uygulaması web arayüzünde responsive çalışmaktadır.
Uygulamayı kendi sunucularınızda barındırabileceğiniz gibi, bulut tabanlı da (kiralık) alabilirsiniz.
————————————————————————————————–
Mikro Yazılım :
Mikro yazılım 1988 yılında kurulmuş ve ülkemizde daha çok küçük ölçekli firmalarda kullanılan bir muhasebe&stok yazılımıdır. DevExpress tabanlı Delphi dilinde yazılmış masaüstü uygulamalar sunar.
Veritabanı Microsoft SQL tabanlı olup, maliyet avantajı ve yaygın servis ağına sahiptir. Şehrinizde birden çok mikro uygulayıcısı iş ortağı bulabilirsiniz ve ekonomik bedellerle destek alabilirsiniz. Mobil çözümleri olan mikro, küçük ölçekteki firmalar için idealdir.
Uygulamayı kendi sunucularınızda barındırabileceğiniz gibi, bulut tabanlı da (kiralık) alabilirsiniz.
E-Devlet çözümleri ( E-Fatura, E-Defter, E-Arşiv, E-İrsaliye, E-İhracat vb… ) için özel entegratör kullanır .
————————————————————————————————–
Dia Yazılım :
Dia Yazılım, tamamen buluttan çalışan bir muhasebe&stok yazılımıdır. Dia yazılım çözümlerini kendi bünyenizdeki sunucularda barındıramazsınız. Bu nedenle geliştirmeye açık değildir.
Küçük ölçekli firmalar için ideal olan Dia, Otelcilik gibi bazı sektörel çözümlerde de uzmanlaşmıştır.
E-Devlet çözümleri ( E-Fatura, E-Defter, E-Arşiv, E-İrsaliye, E-İhracat vb… ) için özel entegratör kullanır .
Mobil uygulaması bulunmakta ve tüm fonksiyonları çalışmaktadır.
————————————————————————————————–
SAP Business One :
SAP Business One sanılanın aksine bir ERP uygulaması değildir. SAP firmasının küçük ölçekli firmalar için kullanıma sunduğu çok esnek olmayan, MS SQL veya HANA veritabanını kullanan masaüstü muhasebe&stok çözümüdür.
Uygulamaya entegre edebileceğiniz .NET+HTML5 tabanlı uygulamalar yazabilirsiniz. Rapor tasarımları için ana SAP çözümün de kullandığı Crystal Reports kullanır. Küçük ölçekli işletmeler için uygun olan SAP Busines’ın mobil uygulaması bulunmaktadır fakat tüm fonksiyonları mobil uygulamaya aktarılamamıştır.
E-Devlet çözümleri ( E-Fatura, E-Defter, E-Arşiv, E-İrsaliye, E-İhracat vb… ) için özel entegratör kullanır .
————————————————————————————————–
2- ERP Çözümleri
Bu Kategoride, global ya da yerli olarak üretilmiş, esnek, her ölçekte firmaya uygun olan ERP çözümlerini ele alacağız.
Bu kategorideki ürünler diğer kategorideki ürünlere göre fiyat olarak daha pahalı olup, geliştirme ve destek noktasında da aynı oranda maliyetli olacaktır.
SAP :
1972 yılında Almanya’da kurulmuş olan SAP, aradan geçen süre boyunca, global ölçekte pazar payı en büyük, en bilinen ve en çok müşterisi olan ERP çözümü haline gelmiştir.
HANA ismi verilen ve SAP tarafından üretilmiş bir veritabanı üzerine koşan yazılım hem masaüstü hem de web tabanlı olarak çalışmakradır. Masaüstü sürümü için yine SAP tarafından üretilen ABAP dilini kullanmakta, web sürümü için SAPUI5 ismi verilen SDK üzerinde HTML5 tabanlı fiori olarak isimlendirilen bir freamwork ile geliştirme yapılmaktadır.
Yeni bir teknoloji olarak SAP Build Code ismini verdikleri bir cloud geliştirme ortamı oluşturulmuş ve code, test, build işlemlemleri daha kolay hale gelmiştir.
SAP her ölçekteki işletmeleri kapsayacak şekilde kendi sunucularınızda barınan SAP S/4 HANA, bulut kiralama çözümü RISE With SAP gibi farklı ürünlere sahiptir.
Tüm yerelleştirme ve modüllerle bu iki ürünle beraber gelmektedir. Fakat SAP’e entegre birçok farklı modül ve çözüm bulunmaktadır. Tabii bunlara sahip olmak ayrı bir lisans gerektirmektedir.
Birçok ülkede kullanıldığı için çok uluslu firmalar için dil desteği, her ülke için yerelleştirme çalışmaları halihazırda tamamlanmıştır.
En önemli dezavantajı lisans ve canlı tutma maliyetidir. Geliştirme konusunda piyasada yetkin personel bulunabilmekte fakat bu personelin maliyeti hayli yüksek olmaktadır.
Her kullanıcı için ayrı lisanslamanın yapıldığı SAP sisteminde veritabanı için de ayrı lisanslama yapılıyor. Bunun ötesinde herhangi bir ortam kurup test ve geliştirme yapmakta oldukça zor.
SAP her sektörden firmada kullanılmaya devam edildiği için hemen hemen bütün sektörlerdeki sorunlara çözüm bulacak yetkinliğe de erişmiştir.
Mobil uygulaması olmakla birlikte bu da ek bir lisans gerektirmektedir. Ayrıca SAP’de farklı entegrasyonlar için kullanacağınız her kullanıcı bağlantısı da ayrıca lisanslandırılacaktır.
Her sektörde kullanılıyor olması proje şansını çok yükseğe taşısa da, bazı firmalar işletme maliyetlerinden ötürü proje başarısı sağlayamazlar. Eğer yeterli insan kaynağı ve bütçesi varsa SAP her ölçekteki kurum için oldukça idealdir.
E-Devlet çözümleri için de özel entegratör kullanmak durumundasınız.
————————————————————————————————–
Microsoft Dynamics 365 Business Central:
Microsoft bilinenin aksine, çok uzun zamandır ERP çözümleri üreticisidir. Microsoft Axapta ile başlayan süreçte, 2000 yılında Danimarka menşei’li Damgard firmasından Navision çözümünü de satınalarak her ölçekteki işletmeler için çözüm sağlayan büyük bir ERP üreticisine dönüştü.
Uzun zaman Axapta ile Navision’u iki ayrı ürün olarak pazarlayan Microsoft, artık tüm ERP çözümlerini tek çatı altında birleştirdi.
Microsoft Dynamics 365 Business Central…
Bu ürünü hem bulutta kiralama modeli ile hem de kendi sunucunuzda kullanabilirsiniz ama yakın zamanda on-prem çözümünü kapatacağını öngörmekteyim. Zira Microsoft artık tüm ürünleri için on-prem çözüm sunmaktan yavaş yavaş vazgeçiyor.
Axapta ve NAV sektörde oldukça iyi bilinen ve oldukça kullanılan iki büyük ve stabil yazılımlardı. Bu iki ürünün birleşmesiyle oluşan BC de oldukça kararlı ve her ölçekteki firmanın sorunlarına çözüm getirmektedir. Fakat Microsoft’un öteden beri tek dezavantajı, bu ürünleri merkezileştirmek yerine iş ortaklarına devrederek onlar üzerinden yürümeye çalışmasıdır. Bunun 2 farklı dezavantajı oldu. Birincisi bir işortağı ile anlaştığınızda ona bağımlı hale geldiniz ya da bir işortağının özelleştirdiği/geliştirdiği çözümü farklı bir işortağı kesinlikle geliştirme/düzeltme yapamadı. Bu durumda iş ortaklarının fiyat politikaları ile devam etme gerekliliğinden dolayı ürünün idamesi oldukça zor oldu.
BC ürünü de kullanıcı başı lisanslama yapmaktadır. Yerelleştirme ve yerel mevzuata uygunluğu tam olan BC ürünü, IK gibi farklı modüllerin yerelleştirme çalışmalarında farklı iş ortaklarının ürünlerinin alınmasını dayatmakta bu da ürüne dezavantaj olarak yansımaktadır.
Mobil uygulaması mevcut olup, e-devlet çözümleri için özel entegratör kullanmalısınız.
————————————————————————————————–
Oracle NetSuite ERP :
Dünyada en fazla kullanılan ERP çözümlerinden biri olan Oracle maalesef ülkemizde yeterince yaygınlaşamadı ve yerelleşemedi. Tek bir işortağı/bayii üzerinden yürüyen Oracle ERP şüphesiz insan kaynağı noktasında sıkıntı olacaktır.
Tamamen bulut tabanlı bir çözüm sunan Oracle, veritabanı lisansı için ayrı lisanslandırma ve kullanıcı başına lisanslama modeli ile kiralanmaktadır.
————————————————————————————————–
1Ci Drive/EnterPrise :
Benim çok fazla değer verdiğim bir ürün olan 1Ci Rus menşeilidir. Türkiye’de satılan sürümü 1Ci Drive, ana sürüm olan EnterPrise’a göre daha az esnek olsa da, tüm yerelleştirmeleri tamamlanmış ve geliştirme için Low Code bir platform sunmaktdır. Aslında 1C bir ERP çözümünden öte kişiye özel elbise dikmek için size bir platform sunar. Geliştirme yapmak son derece kolay olsa da, henüz ülkemizde çok fazla kullanan firma olmadığı için hem insan kaynağı noktasında, hem de destek noktasında sıkıntılar doğma ihtimali bulunmaktadır. Bunun yanında kişisel bir görüş olarak Rus menşei’li olması gelecekte Rusya kaynaklı sıkıntılardan dolayı ambargo yiyebilme ihtimalini de gözönünde tutmak gerekir. Ama şirket operasyonlarını Türkiye’ye kaydırmaya başlamış ve doğrudan şirket olarak Türkiye’de bulunmaktadır. Lisans avantajı, bağlantı sayısına göre lisanslama gibi avantajları bulunmaktadır. Sistem tamamen web tabanlı çalışmakta ve ister buluttan ister on-prem çalıştırma şansına sahipsiniz.
E-Devlet için özel entegrastör kullanmalısınız.
————————————————————————————————–
Uyumsoft Yazılım :
Uyumsoft, bir ERP arayan firmanın mutlaka seçenekleri arasında olmalıdır.
Şöyle ki; yerli bir çözüm olması ve özellikle e-devlet özel entegratörü olması dolayısıyla en başta bir fiyat avantajı sağlar.
Sistem web tabanlı çalışmakta ve isterseniz bulutta isterseniz sizin sunucularınızda barınabilmektedir. Bunun yanında isterseniz Oracle veritabanı ( ek lisans) isterseniz ücretsiz PostgreSQL veritabanı üzerinde koşabilmektedir. Sistem .NET,HTML tabanlıdır ve rapor düzenleme vs gibi işlemler için uygulama içinde XML tabanlı bir geliştirme platformu kullanılmaktadır.
Tüm modüller entegre gelmekte fakat geliştirme ihtiyacınız olması durumunda majör geliştirmeler için uzman desteğine başvurmak durumundasınız.
Sistem kullanıcı bazlı lisanslandırma yapmaktadır. Fakat işletme maliyetleri rekabetçidir.
Sistem genel olarak kararlı çalışmakta ve karmaşık sorunlara cevap vermektedir.
E-devlet için isterseniz uyumsoft’un kendisini, isterseniz özel entegratör kullanabilirsiniz.
————————————————————————————————–
Workcube :
Yine yerli bir yazılım olan Workcube’un bana göre en büyük avantajı sınırsız kullanıcı kullanabilmektedir. Uygulama ve modül bazlı lisanslama yapıldığı için modülü ve uygulamayı aldığınızda sınırsız kullanıcı ile sistemi kullanmaktasınız. Bu da hayli rekabetçi bir fiyatlandırma sunar. Bunun dışında, workcube ile neredeyse tüm modüller entegre gelir ama e-devlet için özel entegratör kullanmalısınız. Workcube’ün bana göre en büyük dezavantajı, geliştirme dilidir. Adobe ColdFusion ile geliştirilmiş worcube içi geliştirme yapmanız doğal olarak zordur. veritabanı olarak MS SQL kullanmakta ve yıllara göre veritabanı tuttuğu için yönetmesi zor olacaktır.
Mobil uygulaması olmakla birlikte tamamen web tabanlı çalıştığı için (masaüstü uygulaması yoktur) responsive olarak mobil cihazlarınızdan erişimde sıkıntı yaşamazsınız.
3- Sektörel Çözümler :
Bu uygulamalar genel olarak birkaç sektörde kendisini kanıtlamış, birkaç sektörde ciddi uzmanlaşmış yazılımlardır. İlgili sektördeki sorunlara çok daha rahat çözüm bulacaklardır.
Nebim :
Nebim özellikle Tekstil Parakendesi yapan firmaların kullandığı ve bu alanda ciddi bir birikimi olan bir firmadır. Bu alana yoğunlaşmış olmakla birlikte yine tekstil sektöründeki üretim tarafında da özellikle çalışmaları vardır. Diğer ERP modülleri de olan Nebim, yukarıda bahsettiğim firma türleri için biçilmiş kaftandır.
————————————————————————————————–
Login Yazılım :
Özellikle mobilya üretimi tarafında ciddi bir uzmanlığı bulunmaktadır. Diğer modülleri de olan Login Yazılım, mobilya ve mobilya üretimi yapan firmalar için biçilmiş kaftandır.
————————————————————————————————–
4- Açık kaynak ERP Çözümleri :
Bu çözümlerin bazıları GNU/GPL lisansıyla hem geliştirme hem de satışını yapabileceğiniz gibi, bazıları da özel lisanslandırıldığı için sadece geliştirme yapabilir, satış yapamazsınız.
Dolibarr, ERP Next gibi GNU/GPL lisansıyla alıp geliştirip, satabileceğiniz uygulamalar olduğu gibi, Axelor, Odoo gibi açık kaynak uygulamaları alıp geliştirip kullanabilirsiniz ama satışını yapamazsınız.
————————————————————————————————–
Bunun dışında yine hem sektörel, hem muhasebe&stok hem de gerçek anlamda ERP çözümleri olan
Set Yazılım, TeknoSOL, Akınsoft, Dinamo ERP, farklı çözümler olmakla birlikte, hem benim tecrübe etmediğim ( çalışmadığım ) hem de kullanım oranlarının düşük olması sebebiyle yeteri kadar bilgi verememekteyim.
Gördüğünüz üzere, çok fazla sayıda çözüm bulunmaktadır. Hepsi arasından en iyi çözüm hangisi sorusunun cevabı aslında işletmenizle ve bütçenizle alakalıdır. Ben kısaca artı ve eksi yanlarını listelemeye çalıştım.
Bunun dışında size kaynak olabilecek 2 makalemi de ayrıca buraya ekliyorum
ERP Seçmek İçin Bir Danışmana İhtiyacınız Var mı? : Tıklayınız
ERP Seçimi Nasıl Yapılır ? : Tıklayınız
Bu uzun yazıya gösterdiğiniz sabır için teşekkür eder, herhangi bir soru ve görüşünüz olursa lütfen iletişim kısmından benimle iletişime geçiniz.
Kolay gelsin.
